Sơ đồ “Tiên thiên bát quái” là gì? Tổng hợp sự khác nhau giữa Tiên Thiên Bát Quái và Hậu Thiên Bát Quái

Hôm nay, chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu về một khái niệm có tên là "sơ đồ Tiên thiên bát quái". Đây là một khái niệm rất quen thuộc trong lĩnh vực phong thủy và được sử dụng để phân tích và định hướng các sự kiện trong cuộc sống. Nhưng các bạn có biết sơ đồ Tiên thiên bát quái là gì và nó có ý nghĩa gì không? Hãy cùng tìm hiểu cùng nhau nhé.

Sơ đồ “Tiên thiên bát quái” là gì? 

Thời cổ xưa lưu truyền lại sơ đồ Tiên thiên bát quái của Phục Hy, đó là thuộc phạm vi của Dịch. 

Sơ đồ Thái cực là sự di động và biến đổi của hai phương diện âm dương mà tạo thành các hình tượng khác nhau. 

Sơ đồ Tiên thiên bát quái: 

Khôn, Chấn, Ly, Đoài tại bên trái, Khôn là Mẹ, Ly phối hợp với 2 mà có Nữ; Đoài phối hợp với 3 mà có Nữ. Cả 3 quẻ đều là Âm. Chỉ có Chấn phối hợp với 1 mà có Nam là Dương. Vì vậy, sơ đồ thái cực bên trái dùng mầu đen để biểu thị thuộc âm, điểm trắng trong màu đen biểu thị trong Âm có Dương. 

Quẻ Càn, Tốn, Khảm, Cấn ở bên phải: Càn là Bố, Khảm phối hợp với 2 được Nam, Cấn phối hợp với 3 được Nam, 3 quẻ đều là Dương, chỉ có Tốn phối hợp với 1 được Nữ là âm. Vì vậy bên trái có hình thái cực dùng màu đen chỉ dương, trong màu đen có điểm trắng biểu thị trong âm có dương. 

Tiên thiên bát quái nói theo sự đối xứng tức là đem đại biểu của 8 quẻ loại vật tượng bao gồm: trời, đất, gió, sấm, núi, sông, nước, lửa chia làm 4 nhóm để thuyết minh quan hệ đối xứng âm dương của chúng. Sách “Chu Dịch” (Thuyết quái truyện) chia Càn Khôn làm đối đỉnh gọi là định vị thiên địa; Chấn Tốn đối đỉnh gọi là sấm gió theo nhau, Cấn Đoài đối đỉnh gọi là núi sông thông khí, Khảm Ly đối đỉnh gọi là thuỷ hoả không chiếu xạ. Đó là những đối đỉnh giữa các sự vật không đồng nhau. Theo nội dung sơ đồ trên có thể chia làm ba chu kì : 

Chu kì thứ nhất: Từ quẻ khôn đi sang trái biểu thị đông chí nhất dương mới sinh, khởi từ phương bắc. Từ quẻ càn sang phải biểu thị hạ chí nhất âm mới sinh, khởi từ phương nam Chu kì này chỉ vòng trong cùng của sơ đồ Tiên thiên bát giái tức là do hào đầu của quẻ tạo thành. Vòng một nóng một lạnh này là biểu thị chu kì vận động của mặt trời trong một năm. 

Chu kì thứ hai: Do hào giữa của quẻ tạo nên, nửa vòng hào dương biểu thị ban ngày mặt trời mọc lên từ phía Đông qua nam đến tây ; nửa hào âm biểu thị ban đêm sau khi mặt trời lặn; đó là tượng chu kỳ vận hành một ngày của mặt trời . 

Chu kì thứ ba: Do hào trên của quẻ tạo nên. Nửa vòng hào âm biểu thị mặt trăng vận hành trong tiết thượng tuần tức là tiết sóc. Nửa vòng hào dương biểu thị mặt trăng vận hành trong tiết hạ tuần tức là tiết huyền.Từ đó có thể thấy sự vận hành thống nhất của chu kỳ ngày giờ năm tháng.

Sơ đồ “Tiên thiên bát quái” được suy diễn như thế nào? 

Sơ đồ “Tiên thiên bát quái” được suy diễn ra từ Hà Đồ. Chúng ta hãy xem xét mối quan hệ giữa Hà Đồ và vị trí các quẻ như thế nào? 

Vị trí quẻ: Định vị trời đất, thông khí núi sông, phối hợp gió mưa sấm sét nước lửa không xung khắc. 

8 quẻ so le, 8 quẻ trước đối nhau có tổng số 9 đó gọi là dùng 9. Quẻ Càn 1; Đoài 2; Ly 3; Chấn 4; Tốn 5; Khảm 6; Cấn 7; Khôn 8 đó gọi là số Tiên thiên. 

Phương Bắc là nơi Dương khí mới sinh ra lấy số sinh là 1, số thành là 6 nên gọi là:“Thuỷ sinh ở Thiên nhất; Địa thành ở 6”. 

Phương Đông là nơi mặt trời mọc, dương khí lớn dần lấy số sinh là 3, số thành là 8 nên gọi là: “Mộc sinh ở Thiên tam (3); Địa thành ở 8”. 

Phương Nam là nơi âm khí mới sinh ra, số sinh là 2, số thành là 7 nên gọi là : “Hoả sinh ở Địa nhị (2); Thiên thành ở 7”. 

Phương Tây là nơi mặt trời lặn, khí âm tăng dần lấy số sinh là 4, số thành là 9 nên gọi là: “Kim sinh ở Địa tứ (4); Thiên thành ở 9". 

Chính giữa là trung tâm giải đất số sinh là 5 số thành là 10 gọi là: “Thổ sinh ở Thiên ngũ (5), Địa thành ở 10. 

[Hình]

Phối hợp giữa Tiên thiên bát quái và Hà Đồ

Ý Nghĩa Sơ đồ Tiên thiên bát quái là gì?

Theo bát quái đồ, để tạo thành bát quái đồ, cần tuân thủ nhiều nguyên tắc. Bát có nghĩa là 8, quái còn được gọi là quẻ. Tiên thiên bát quái đại diện cho trời, và tiên có nghĩa là trời. Hậu thiên bát quái đại diện cho đất, và hậu thiên tượng trưng cho vạn vật có hình. Bên cạnh tiên thiên và hậu thiên bát quái, để tạo thành bát quái đồ còn có sự liên quan tới ngũ hành, còn gọi là ngũ hành bát quái. Ở giữa bát quái, có phần trung tâm là 2 con cá âm dương, gọi là thái cực đồ.

Ý nghĩa các quái số trong tiên thiên bát quái

Các quái số trong sơ đồ Tiên thiên bát quái đại diện cho 8 hướng khác nhau và có thứ tự sau: Càn, Đoài, Ly, Chấn, Tốn, Khảm, Cấn, Khôn.

Ý nghĩa của mỗi quái số như sau:

• Quái Càn có nghĩa là Trời
• Quái Đoài có ý nghĩa là Sương mù
• Quái Ly có ý nghĩa là Khí nóng
• Quái Chấn là Hơi nóng
• Quái Tốn có ý nghĩa là Gió
• Quái Khảm có ý nghĩa là Nước
• Quái Cấn có ý nghĩa là Đồi núi
• Quái Khôn có ý nghĩa là Sự hoàn tất, hay là Sự che chở và Dung chứa của tất cả.

Các quái số trong sơ đồ Tiên thiên bát quái được sử dụng để phân tích và định hướng các sự kiện trong cuộc sống, giúp người sử dụng hiểu rõ hơn về các yếu tố đang tác động lên một sự kiện hoặc một người, và cho phép xác định các giải pháp tốt nhất để định hướng hoặc giải quyết sự kiện đó.

Phân tích cấu trúc của Tiên Thiên Bát Quái

Bát Quái Tiên Thiên là một hình thái cân bằng của vũ trụ, tức là một biểu tượng của sự cân bằng giữa Thái Cực và Thái Cực, và cũng là một trạnh thái cân bằng mà con người cần có trong mình - đại diện cho một tiểu vũ trụ.

Các quẻ đơn được sắp xếp đối xứng với nhau, và có cấu trúc khác nhau về vị trí, tượng quẻ và ngũ hành.

• Cha (quẻ càn) có 3 dương liền đối lại với Mẹ (quẻ khôn) có 3 âm đứt. Một quẻ Kim tương ứng với một quẻ Thổ. Phương vị nằm trên trục Bắc - Nam.
• Trưởng Nam (quẻ chấn) có 1 dương liền và 2 âm đứt đối lại với Trưởng Nữ (quẻ tốn) có 1 âm đứt và 2 dương liền. Cả hai quẻ này thuộc ngũ hành Mộc. Phương vị nằm trên trục Đông Bắc - Tây Nam.
• Trong Bát Quái Tiên Thiên, quẻ khảm và quả ly được sắp xếp đối xứng nhau, với 2 âm đứt kẹp 1 dương liền cho quẻ khảm và 2 dương liền kẹp 1 âm đứt cho quả ly. Cả hai đều thuộc ngũ hành thủy và hỏa. Phương vị của họ thuộc trục Đông - Tây.
• Út Nam (quẻ cấn) và Út Nữ (quẻ đoài) cũng được sắp xếp đối xứng với nhau, với 1 dương liền trên cùng, 2 âm đứt dưới cho Út Nam và 1 âm đứt trên cùng, 2 dương liền dưới cho Út Nữ. Cả hai thuộc ngũ hành kim và thổ. Phương vị thuộc trục Đông Nam – Tây Bắc.

Sơ đồ “Hậu thiên bát quái” như thế nào? 

Sơ đồ hậu thiên bát quái của Văn Vương nói về sự lưu hành, tức chu kỳ tuần hoàn như nước chảy dùng để biểu thị sự lần lượt tương quan sinh ra của ngũ hành. Sơ đồ hậu thiên bát quái là quy luật kế tiếp của bốn mùa, sinh trưởng, thu tàng, đắc xuất của vạn vật . 

Từ Chu Dịch (Thuyết quái truyện) có thể thấy vạn vật trải qua mỗi chu kì 360 ngày: mùa Xuân sinh ra, mùa hè trưởng thành, mùa thu thu lại, mùa đông cất chứa ; bát quái lấy 45 ngày làm chu kỳ, trong đó điểm chuyển giao chính là tứ chính trong tám tiết trong năm. Trong hậu thiên bát quái mỗi quái có 3 hào nhân với tám tức là 24 tiết khí trong một năm, từ đó thấy được thực chất của bát giải. 

[Hình]

Hậu thiên bát quái 

Tổng hợp sự khác nhau giữa Tiên Thiên Bát Quái và Hậu Thiên Bát Quái

Sơ đồ Tiên thiên bát quái và Hậu thiên bát quái là hai loại sơ đồ khác nhau trong lĩnh vực phong thủy.

Điểm khác nhau chính giữa Tiên thiên bát quái và Hậu thiên bát quái là:

1. Tiên thiên bát quái đại diện cho không gian trời, trong khi Hậu thiên bát quái đại diện cho không gian đất.
2. Tiên thiên bát quái tượng trưng cho vũ trụ vô hình, trong khi Hậu thiên bát quái tượng trưng cho vạn vật có hình.
3. Tiên thiên bát quái được sử dụng để phân tích và định hướng các sự kiện liên quan đến trời, trong khi Hậu thiên bát quái được sử dụng để phân tích và định hướng các sự kiện liên quan đến đất.
4. Tiên thiên bát quái có 8 quái số, mỗi quái số đại diện cho một hướng khác nhau, trong khi Hậu thiên bát quái có 9 quái số, mỗi quái số đại diện cho một hướng khác nhau.
5. Tiên thiên bát quái có thể được sử dụng để phân tích và định hướng các sự kiện liên quan đến cuộc sống, công việc, tình yêu, gia đình, trong khi Hậu thiên bát quái chủ yếu được sử dụng để phân tích và định hướng các sự kiện liên quan đến kinh doanh, tài sản, đất đai và các vấn đề liên quan đến tài sản.
6. Tiên thiên bát quái có thể được sử dụng để đoán tướng, xem xét sức khỏe và dự báo tương lai, trong khi Hậu thiên bát quái chủ yếu được sử dụng để phân tích và định hướng các vấn đề liên quan đến tài sản và kinh doanh.