8 Tiết Khí Hoa Tín và Bảng 24 Tiết Trong Năm, Phân Định Mùa và Ý Nghĩa
-
Viết bởi: Ngọc Phương
Ngọc Phương Tôi là Ngọc Phương, hiện đang đảm nhiệm vị trí Content Writer cho Vạn Sự Như Ý - 70 Lượt xem
- Cập nhật lần cuối 20/01/2024
-
Reviewed By Lâm Huyền Cơ
Lâm Huyền Cơ Lâm Huyền Cơ là người yêu thích tìm hiểu các kiến thức phong thủy cổ đại, bên cạnh đó còn nghiên cứu kinh dịch và phong thủy hiện đại.
8 Tiết Khí Hoa Tín và Bảng 24 Tiết Trong Năm, Phân Định Mùa và Ý Nghĩa cập nhật 2024
Tám tiết, 24 thời hầu và 24 ngọn hoa - tín- phong cùng 24 thứ hoa hứng gió mà nở, kê ra như sau:
* Tiểu hàn
Nhất hậu: Hoa mai
Nhị hậu: Sơn trà
Tam hậu: Thủy tiên
* Đại hàn
Nhất hậu: Thụy hương
Nhị hậu: Hoa lan
Tam hậu: Sơn phàm
* Lập xuân
Nhất hậu: Nghênh xuân
Nhị hậu: Anh đào
Tam hậu: Vọng xuân
* Vũ thủy
Nhất hậu: Hoa nhài
Nhị hậu: Hoa hạnh
Tam hậu: Hoa môn
* Kinh trập
Nhất hậu: Hòa đào
Nhị hậu: Đệ đường
Tam hậu: Tường vi
* Xuân phân
Nhất hậu: Hải đường
Nhị hậu: Hoa lê
Tam hậu: Mộc lan
* Thanh minh
Nhất hậu: Hoa ngô đồng
Nhị hậu: Hoa mạch
Tam hậu: Hoa liễu
* Cốc vũ
Nhất hậu: Mẫu đơn
Nhị hậu: Đồ mi (Trà mi)
Tam hậu: Hoa đống
Bảng 24 tiết khí trong năm
Bảng dưới đây liệt kê hai mươi tư tiế khi trong lịch các nước phương Đông:
| Kinh độ Mặt Trời | Tiếng Việt | Ý nghĩa | Ngày Dương lịch |
| 315° | Lập Xuân | Bắt đầu mùa Xuân | 4 tháng 2 |
| 330° | Vũ Thủy | Mưa ẩm | 19 tháng 2 |
| 345° | Kinh trập | Sâu nở | 5 tháng 3 |
| 0° | Xuân phân | Giữa xuân | 21 tháng 3 |
| 15° | Thanh minh | Trời trong sáng | 5 tháng 4 |
| 30° | Cốc vũ | Mưa rào | 20 tháng 4 |
| 45° | Lập Hạ | Bắt đầu mùa hè | 6 tháng 5 |
| 60° | Tiểu mãn | Lũ nhỏ, đuối vàng | 21 tháng 5 |
| 75° | Mang chủng | Chòm sao tua rua mọc | 6 tháng 6 |
| 90° | Hạ chí | Giữa hè | 21 tháng 6 |
| 105° | Tiểu thử | Nóng nhẹ | 7 tháng 7 |
| 120° | Đại thử | Nóng oi | 23 tháng 7 |
| 135° | Lập Thu | Bắt đầu mùa thu | 7 tháng 8 |
| 150° | Xử thử | Mưa ngâu | 23 tháng 8 |
| 165° | Bạch lộ | Nắng nhạt | 8 tháng 9 |
| 180° | Thu phân | Giữa thu | 23 tháng 9 |
| 195° | Hàn lộ | Mát mẻ | 8 tháng 10 |
| 210° | Sương giáng | Sương mù xuất hiện | 23 tháng10 |
| 225° | Lập Đông | Bắt đầu mùa đông | 7 tháng 11 |
| 240° | Tiểu tuyết | Tuyết xuất hiện | 22 tháng 11 |
| 255° | Đại tuyết | Tuyết dầy | 7 tháng 12 |
| 270° | Đông chí | Giữa đông | 22 tháng 12 |
| 285° | Tiểu hàn | Rét nhẹ | 6 tháng 1 |
| 300° | Đại hàn | Rét đậm | 21 tháng 1 |
Ghi chú:
- Trong ngoặc là tiếng Hoa giản thể. Ý nghĩa của các tiết về cơ bản là giống nhau trong các nước, tuy nhiên có một vài điểm khác nhau rõ rệt.
- Ngày bắt đầu của tiết khí có thể dao động trong phạm vi ngày.
Trong khoảng thời gian giữa các tiết khí như Đại tuyết, Tiểu tuyết trên thực tế ở miền bắc Việt Nam không có tuyết rơi. (Trừ một số đỉnh núi cao như Phan Xi Păng, Mẫu Sơn có thể có, tuy vậy tần số xuất hiện rất thấp và lại rơi vào khoảng thời gian của Tiểu hàn - Đại hàn). Các điểm diễn ra hay bắt đầu các tiết xuân phân, hạ chí, thu phân, đồng chí trùng với các điểm vernal equynox (điểm xuân phân), summer solstice (điểm hạ chí), autumnal equynox (điểm thu phân), winter solstice (điểm đông chí) trong tiếng Anh đối với Bắc bán cầu.
Ý nghĩa:
Phân tích các tiết khí theo bảng trên đây, có thể nhận thấy chúng có liên quan đến các yếu tố khí hậu và thời tiết rất đặc trưng cho vùng đồng bằng sông Hoàng Hà của Trung Quốc. Trong quá khứ nó đã từng được áp dụng để tính toán các thời điểm gieo trồng ngũ cốc sao cho phù hợp với các điều kiện thời tiết và khả năng sinh trưởng của chúng. Tuy vậy nó cũng có thể áp dụng được cho các vùng lân cận như khu vực phía bắc Việt Nam, Nhật Bản, Triều Tiên V.V... Chính vì thế lịch Trung Quốc xưa còn có tên gọi là nông lịch tức lịch nông nghiệp.
Trên Trái đất, mùa là sự phân chia của năm, nói chung dựa trên sự thay đổi chung nhất theo chu kỳ của thời tiết. Trong các khu vực ôn đới và vùng cực nói chung có bốn mùa được công nhận: mùa xuân, mùa Hạ (hay mùa hè), mùa Thu và mùa Đông.
Mùa
Trong một số khu vực nhiệt đới và cận nhiệt đới thì có thể người ta chỉ chia thành hai mùa là mùa mưa và mùa khô, dựa trên lượng mưa có sự thay đổi đáng kể hơn so với sự thay đổi của nhiệt độ. Trong một số khu vực khác của vùng nhiệt đới thì lại có sự phân chia thành ba mùa: mùa nóng, mùa mưa và mùa lạnh. Người Ai Cập cổ đại còn chia một năm thành ba mùa là mùa ngập lụt, mùa cày cấy và gieo hạt.
Trong một số khu vực của thế giới, các “mùa” đặc biệt được định nghĩa một cách khá lỏng lẻo dựa theo các sự kiện tự nhiên như mùa bão, mùa lốc xoáy, hay mùa cháy rừng.
Trên một số hành tinh trong Hệ mặt trời, cũng có hiện tượng thời tiết thay đổi tuần hoàn theo chu kỳ quay quanh Mặt trời, cũng gọi là mùa; cùng nguyên nhân là độ nghiêng trục quay So với mặt phẳng quỹ đạo.
Phân định mùa theo lịch của người Phương Đông:
Theo tiết khí trong lịch Phương Đông, các mùa bắt đầu bằng tiết khí có chữ "lập" trước tên mùa. Ví dụ: mùa xuân bắt đầu bằng tiết khí lập xuân.
Tuy nhiên, phân định này chỉ đúng cho thời tiết các nước ở Bắc bán cầu Trái đất xung quanh vùng Trung Hoa cổ đại. Tại các nước phương Tây, các mùa được phân định bằng các thời điểm như điểm xuân phân, điểm hạ chí, điểm thu phân và điểm đông chí. Trong thiên văn học, mùa trên các hành tinh nói chung cũng phân theo kiểu phương Tây. Ví dụ, mùa xuân trên sao Hỏa bắt đầu vào điểm xuân phân (kinh độ mặt trời bằng 0°) và kết thúc vào điểm hạ chí (kinh độ mặt trời bằng 90°).
